Ga naar de inhoud

Narcolepsie: onbedwingbare slaap overdag

narcolepsie

Narcolepsie is een neurologische aandoening die invloed heeft op het slaap-waakritme van een individu. Het wordt gekenmerkt door onverwachte en plotselinge aanvallen van onbedwingbare slaap overdag. Dit kan leiden tot ongewenste slaapmomenten op ongepaste momenten. Mensen met narcolepsie ervaren vaak excessieve slaperigheid overdag, zelfs na een goede nachtrust. Naast slaperigheid kunnen patiënten ook andere symptomen ervaren, zoals kataplexie, hypnagoge hallucinaties, slaapparalyse en verstoorde nachtelijke slaap.

Symptomen van narcolepsie

  • Onbedwingbare slaap (excessieve dagelijkse slaperigheid – EDS): het meest opvallende symptoom is onverwachte en intense slaperigheid overdag. Mensen met narcolepsie kunnen tijdens dagelijkse activiteiten plotseling in slaap vallen, zoals tijdens het werken, praten of zelfs tijdens het autorijden.
  • Kataplexie: ongeveer 70-80% van de mensen met narcolepsie ervaart kataplexie. Deze aandoening wordt gekenmerkt door plotselinge spierzwakte of verlies van spierspanning, vaak veroorzaakt door emoties zoals lachen, schrikken of boosheid. Kataplexie kan variëren van milde symptomen, zoals een knik in de knieën, tot ernstige symptomen, zoals volledige spierverslapping en tijdelijk verlies van spiercontrole.
  • Hypnagoge hallucinaties: mensen met narcolepsie kunnen levendige droomachtige ervaringen hebben wanneer ze in slaap vallen (hypnagoge hallucinaties) of ontwaken (hypnopompe hallucinaties). Deze hallucinaties kunnen beangstigend zijn en variëren van visuele tot auditieve ervaringen.
  • Slaapparalyse: slaapparalyse treedt op wanneer een persoon tijdelijk niet in staat is om te bewegen of te spreken bij het inslapen of ontwaken. Dit kan gepaard gaan met intense angst en hallucinaties. Hoewel slaapparalyse op zichzelf voorkomt bij veel mensen zonder narcolepsie, komt het bij mensen met narcolepsie vaak voor en kan het meer verontrustend zijn.
  • Verstoorde nachtelijke slaap: mensen met narcolepsie kunnen ook problemen hebben met de regulatie van de slaap ’s nachts. Dit kan leiden tot frequente ontwakingen en een verstoorde slaaparchitectuur.

Oorzaken & behandelingen

De exacte oorzaak van narcolepsie is nog niet volledig begrepen, maar het is geassocieerd met een tekort aan hypocretine (ook wel orexine genoemd). Dit is een neurotransmitter die betrokken is bij de regulatie van waakzaamheid en slaap. Dit tekort wordt verondersteld het gevolg te zijn van auto-immuunvernietiging van de cellen die hypocretine produceren.

Hoewel narcolepsie momenteel niet te genezen is, zijn er behandelingen beschikbaar om de symptomen te beheersen. Dit verbetert de kwaliteit van leven van patiënten die aan deze aandoening lijden. Deze behandelingen omvatten medicijnen zoals stimulerende middelen om slaperigheid te verminderen en antidepressiva om kataplexie te beheersen. Een nauwkeurige diagnose en een individueel behandelplan zijn essentieel voor een effectieve beheersing na een grondige evaluatie en passende behandeling.